Rannsóknanemar og notkun gervigreindar

Sem meistara- eða doktorsnemi við Háskóla Íslands vinnur þú að sjálfstræðri rannsókn undir leiðsögn kennara,. Þú berð ábyrgð á eigin rannsókn og framvindu verkefnisins. Þá getur verið óljóst hvenær og hvernig – eða hvort – nýta megi gervigreindartól í slíkum verkefnum.
Til að skýra væntingar og forðast óvissu er mikilvægt að ræða við leiðbeinandann áður en gervigreindartól eru nýtt í ritgerðar- eða greinaskrifum. Mögulegar suprningar til umræðu við leiðbeinanda geta verið:
- Í hvaða hluta verkefnisins er heimilt að nýta gervigreind?
- Hvenær og hvernig þarf ég að greina frá aðstoð gervigreindar? (Til dæmis: þarf ég að nefna Grammarly? Hvað ef ég nota ChatGPT til að endurbæta eigin texta?)
- Hvernig á slíkt að koma fram í heimildaskrá eða tilvísun? (Á að vísa í gervigreindina eins og aðra heimild? Eiga að fylgja viðaukar með spurningum og svörum (e. kvaðningum)?)
- Ef um rannsóknarritgerð er að ræða: Hvernig er tekið mið af mismunandi reglum fræðitímarita um notkun gervigreindar?
- Er Turnitin notað til að skima ritgerðir í þessum fræðigreinum eða deild?
Fyrir neðan er að finna leiðbeiningar um heimildaskráningu gervigreindar (PDF):
Þú getur einnig bókað ráðgjöf hjá Ritverinu til að fá ráðgjöf eða aðstoð varðandi skráningu eða notkun gervigreindar í ritun!
Birtingar og gervigreind
Annað algengt álitaefni meðal rannsakenda varðar hvernig greina eigi frá notkun gervigreindar við birtingu fræðigreina. Þetta á sérstaklega við í tengslum við lokaverkefni á meistara- eða doktorsstigi, þar sem mikilvægt er að kynna sér stefnu viðkomandi fræðitímarits:
- Kynntu þér heimasíðu og höfundaleiðbeiningar tímaritsins.
- Leitaðu eftir upplýsingum um viðmið eða stefnu varðandi notkun gervigreindar.
- Ef engin viðmið eða stefna eru tilgreind, er ráðlegt að hafa samband við ritstjórn og óska eftir skriflegri afstöðu.
Til minnis
„Nemendur skulu ávallt fara eftir leiðbeiningum kennara um notkun gervigreindar við úrlausn verkefna. Ef nemendur eru í vafa skulu þeir leita skýringa hjá viðkomandi kennara.“
– Leiðbeiningar um notkun gervigreindar við Háskóla Íslands, samþykktar 4. maí 2023
Tilvísanir í gervigreind í fræðiritum
Sé gervigreind nýtt í fræðilegu samhengi ber að tilgreina hvernig og að hvaða merki hún var nýtt. Almennt er ekki nægilegt að vísa í tólið sem „aðstoð“; nauðsylegt er að gera grein fyrir vinnuferlinu, hvaða breytingar voru gerðar og hvernig fræðilegt sjálfstæði og áreiðanleiki voru tryggð.
„Heimildum skal ávallt vísað til í samræmi við viðurkenndar heimildareglur. Notkun gervigreindar skal lúta sömu siðferðislegu viðmiðum og önnur verkfæri í námi og kennslu.“
– Rammaviðmið um notkun gervigreindar við Háskóla Íslands, 4. maí 2023
